Go – gra planszowa, o której nie słyszałeś, a powinieneś

Dzisiaj świetny materiał od Marcina Lipki na temat bardzo interesującej i bardzo starej gry go. Szczerze mówiąc, porzuciłbym konsolę na weekend by spróbować swoich sił! Zapraszam do zapoznania się z materiałem.

W poniższym artykule chciałbym zaprosić was do świata azjatyckich intelektualistów, którzy stworzyli grę planszową, w której każdy może odnaleźć coś dla siebie – amator może spędzić przy niej miły wieczór, zaś profesjonalista może poświęcić jej zgłębianiu całe życie, odnajdując w niej analogię do nieustannie zmieniającego się świata. Jej zasady są tak proste, że można w kilka minut wyjaśnić je 5-letniemu dziecku, jednak niewielu osobom dane jest pojęcie jej w stopniu mistrzowskim. Zapraszam was do świata gry, która przez setki lat towarzyszyła członkom cesarskiego dworu, a obecnie jest jednym z niewielu wyzwań intelektualnych tego typu, w których ludzki umysł ma szanse z brutalną siłą obliczeniową komputerów. Witajcie w świecie go.

" rel="attachment wp-att-23401

Według jednej z najbardziej popularnych legend wyjaśniających genezę wei qi (chińska nazwa gry), gra ta została wymyślona przez chińskiego cesarza Yao (2356 – 2255 p.n.e.), jako narzędzie, które miało nauczyć jego syna – przyszłego władcę – dyscypliny, koncentracji i rozwagi. O ile weryfikacja prawdziwości tej legendy wydaje się niemożliwa, o tyle z całkowitą pewnością można stwierdzić, iż go jest najstarszą grą planszową, w którą nadal gra się zgodnie z oryginalnymi zasadami – zgodnie z zapisami historycznymi sprzed ponad 2,5 tysiąca lat, umiejętność gry w go była ona uznawana przez Chińczyków za jedną z czterech umiejętności, które powinien opanować każdy wykształcony człowiek (pozostałe to kaligrafia, malarstwo oraz gra na instrumencie strunowym nazywanym Qín).

Czas na krótkie wprowadzenie w zasady gry – plansza do wei qi (nazywana tradycyjnie gobanem) ma kształt kwadratu przeciętego 19 liniami poziomymi i 19 pionowymi. Mechanika gry jest niezwykle prosta – dwaj gracze naprzemiennie, zaczynając od pustej planszy, układają na przecięciach linii czarne i białe kamienie, dążąc do otoczenia nimi jak największego obszaru. Kamienie nie mogą zostać przesunięte, jednak otoczenie ich kamieniami przeciwnika skutkuje usunięciem ich z gobanu. Należy podkreślić, iż zbicie dużej liczby kamieni oponenta może zmienić wynik gry na naszą korzyść, jednak nie jest ono celem rozgrywki. Go, w przeciwieństwie do szachów, jest grą, w której należy skupić się na konstrukcji, nie zaś destrukcji. Silny goista potrafi boleśnie ukarać nadmiernie agresywnego przeciwnika przy pomocy wyważonej i precyzyjnie skalkulowanej strategii.

Po przeczytaniu powyższego opisu można zadać sobie pytanie „no dobrze, może go faktycznie ma proste zasady i jest kultową grą w Azji, ale co tak naprawdę czyni ją atrakcyjną?”. Jeśli właśnie takie pytanie pojawiło się w Twoim umyśle, cieszę się niezmiernie i mam nadzieję, że fakty, które za chwilę przedstawię uzmysłowią Ci niezwykłość wei qi.

" rel="attachment wp-att-23402

Po pierwsze, gra ta łączy w sobie dwie cechy, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się sprzeczne – pomimo nieprzeciętnie prostych zasad, sama rozgrywka jest niezwykle złożona, a każda partia jest niepowtarzalna. Dosłownie – gdyby na każdym atomie we Wszechświecie (ich liczba szacowana jest na 10⁸⁰) zapisać wszystkie możliwe do rozegrania partie szachów (ta liczba szacowana jest na około 10⁴⁷), nie wyczerpalibyśmy nawet puli wszystkich możliwych partii go, w których wykonano 50 i mniej ruchów. „Problem” polega jednak na tym, że w trakcie przeciętnej gry profesjonalistów wykonuje się ich średnio 3 razy więcej! Myślę, że takie porównanie przemawia do wyobraźni – go jest naprawdę niezwykle złożoną grą.

Kolejna cecha charakterystyczna dla wei qi to zmieniająca się dynamika gry – w zależności od etapu rozgrywki i stylu graczy, zaobserwować można ruchy o różnym stopniu przełożenia na obecną sytuację na planszy. W sytuacji zwartej walki dwóch grup przeciwnych kamieni, każdy kolejny ruch może zadecydować o końcowym wyniku rozgrywki. Inne posunięcia – szczególnie w otwarciu gry – okazują się poprawne (lub nie) dopiero po kilkudziesięciu kolejnych ruchach. Fakt ten sprawia, że głównym czynnikiem decydującym o położeniu kamienia w danym miejscu nierzadko jest intuicja, nie zaś chłodna kalkulacja i „czytanie” 50 ruchów w przód (tak, profesjonaliści potrafią zrobić coś tak karkołomnego).

Wspomniane wyżej czynniki – złożoność oraz konieczność wykorzystywania intuicji – oprócz uczynienia go grą zupełnie niespotykaną, pozwoliły również uwierzyć, iż jeszcze przez długi czas będzie ona obszarem, na którym rywalizacja ludzkiego umysłu z komputerami będzie rozstrzygana na naszą korzyść. Przez lata tak właśnie wyglądała rzeczywistość – jeszcze 10 lat temu najlepsze programy nie były w stanie rywalizować ze średniozaawansowanym amatorem. Już niebawem dowiecie się, w jaki sposób Google próbuje zdobyć ostatni bastion broniący honoru ludzkiego intelektu i co to właściwie dla nas oznacza.

Dla osób zainteresowanych zasadami gry, polecam anglojęzyczną stronę https://learngo.co.uk/, przejście przez sekcję „Tutorial” umożliwia zapoznanie się z go w stopniu wystarczającym do odbycia rozgrywki.