Instagram: targowisko próżności i kłamstwa

Instagram, niegdyś zwykła platforma fotograficzna, a dziś ogromne targowisko próżności, pełne wyidealizowanego życia i kłamstwa.

Instagram to aktualnie jedna z najbardziej popularnych platform medialnych. Każdego dnia znajduje się tu 500 milionów aktywnych użytkowników, którzy ochoczo przeglądają posty. Najbardziej popularne hasztagi w 2022 roku są związane z modą, miłością oraz wyglądem. Oznacza to, że ludzie chętnie publikują i lajkują zdjęcia związane z outfitem, wyglądem i dobrymi wspomnieniami. Wszystko to zamknięte jest w tym jednym kwadratowym lub prostokątnym formacie, który przedstawia nasze życie jako zlepek idealnych i beztroskich momentów. Skąd w nas takie upodobania? Dlaczego tak bardzo interesujemy się życiem innych, randomowych osób? Jak wpływa na nas oglądanie takich treści? Odpowiedzi na powyższe pytania znajdziecie właśnie w tym artykule.

Dlaczego lubimy dodawać i oglądać „idealne” zdjęcia na Instagramie?

Aby poznać odpowiedź na to pytanie, musimy poznać mechanizm budowania poczucia własnej wartości oraz czynniki, które wpływają na jego kształtowanie. Na samym początku chciałabym wprowadzić pewne rozróżnienie, ponieważ często zamiennie używamy słów samoocena i poczucie własnej wartości. Choć oby dwa stwierdzenia są bardzo związane z naszą świadomością, to jednak dotyczą zupełnie czegoś innego. Samoocena dotyczy bardziej postawy wobec własnych umiejętności.  Jest ona jakby pochodną poczucia własnej wartości. Natomiast poczucie własnej wartości to stan psychiczny, który bezpośrednio związany jest z poziomem szacunku do samego siebie oraz samoakceptacją. W jego skład wchodzi tzw.:

• Ja realne — spostrzeżenie, które odpowiada na pytanie, jaka/jaki jestem, co aktualnie mam/umiem itd.
• Ja idealne — związane z myślami, chciałabym/chciałbym być/mieć/wyglądać/umieć itd.
• Ja powinnościowe — zbiór cech, elementów, które tworzą odpowiedź na pytanie, co powinnam/powinienem umieć/mieć itd.

Każdy z tych komponentów wpływa wzajemnie na siebie. Jeżeli obraz ja realnego nie zgadza się, z którymś z dwóch pozostałych elementów, powstaje rozbieżność, która powoduje psychiczny dyskomfort u człowieka. Na poczucie własnej wartości wpływ ma otoczenie, społeczeństwo, rodzina, znajomi, social media itp. Szczególnie istotnym mechanizmem, który również znacząco oddziałuje na poczucie wartości, jest porównywanie się do innych. Nie ukrywajmy, każdy z nas lubi czuć się, jako członek pewnej grupy. Często też chcemy być lepsi od innych, ponieważ wtedy zwiększa się nasze poczucie sprawczości i dominacji, dlatego tak wiele osób chętnie dodaje zdjęcia oraz filmiki na Instagrama związane z wyglądem, trendami modowymi i super życiem. Odbiór takich postów sprawia, że ludzie chcą funkcjonować, tak jak ci, którzy je udostępniają. Ta chęć jest efektem nieświadomego porównywania się do innych. W związku z tym powstaje pewna instagramowa relacja, która wiąże ze sobą odbiorców i nadawców postów i wpływa na poczucie własnej wartości obu grup.

Jak Instagram wpływa na naszą psychikę i postrzeganie siebie?

Tak, jak już wspominałam, jeżeli nasze realne postrzeganie siebie nie zgadza się z przysłowiowym ideałem i powinnością, to bardzo prawdopodobne, że będziemy czuli się co najmniej niekomfortowo. Niestety, okazuje się, że Instagram wspiera ten mechanizm. Wiele osób, które porównuje siebie i swoje życie do influencerów, popada w depresje i bardzo głębokie kompleksy, ponieważ przestają one akceptować siebie i swoje życie. Ich ja idealne wyświetla komunikat „chciałabym/chciałbym wyglądać/być jak …” Natomiast ja powinnnościowe mówi: powinnaś/powinieneś wyglądać/być jak … Takie myśli wspierają rozwój zaburzeń psychicznych. Bardzo dobrze pokazuje to dokument „Instagram – targowisko próżności”, który opowiada o tym, jak Instagram stał się reżyserem życia niewinnych odbiorców. Film jest dostępny za darmo, na VOD ARTE.tv. Rekomenduje zapoznanie się z tym dziełem zarówno osobom młodszym, jak i starszym. Każdy z nas powinien znać szanse, ale również zagrożenia płynące z korzystania z social mediów.  Na sam koniec chciałabym, abyście zapamiętali pewną rzecz. Każdy z nas ma zupełnie inne życie oraz wygląd. Jednak to, że coś jest inne, wcale nie oznacza, że jest gorsze.

Naukowcy uważają, że Facebook ma zgubny wpływ na kondycję psychiczną użytkowników. Dowodzą tego badania