Oppenheimer 70 mm korzysta z…20-letniego PalmPilota IMAXA! Okiem kinooperatora na projekcję analogową w erze cyfryzacji

Oppenheimer 70 mm opanował świat. Rzecz niesłuchana, że w dobie cyfryzacji  widzowie mają okazję doświadczyć takiej analogowej projekcji na ekranach IMAX. Co ciekawe – kopie filmu wykorzystują ponad 20-letniego PalmPilota, a dokładnie emulatora tej technologii.

Zacznijmy jednak od początku. Christopher Nolan nie bawi się w półśrodki. Według reżysera Oppenheimer 70mm w IMAXie to najlepszy sposób na oglądanie tego filmu. Faktycznie – facet się poświęcił, nie poszedł na łatwiznę i nagrał swoje dzieło metodą analogową w najwyższej jakości. Dla mnie – osoby, która pracuje jako kinooperator (mając niemalże codzienną styczność z taśmami 35mm) to rzecz niesłychana, ale również powodująca pewne przemyślenia.

W Polsce niestety nie ma działającego projektora 70 mm (i kinooperatorów z taką wiedzą ze świecą szukać), a najbliższe kino, obsługujące taki standard znajduje się w czeskiej Pradze. Dlaczego Oppenheimer 70mm jest taki wyjątkowy? Jaka jest różnica w obrazie? Przede wszystkim chodzi o niespotykany format 1:43:1, który jest bardziej kwadratowy niż pozostałe formaty. Poniższe zdjęcie ujawnia różnice między nimi. I jak widać – jedynie seans z taśmy 70mm w IMAXie nie utnie nóg w kolanach Cillianowi Murphy’emu.

Oppenheimer 70mm to najwyższy standard projekcji

Wiemy już jak Oppenheimer 70mm będzie wyglądał na ekranie kinowym.  A jak wygląda sama projekcja od kuchni? Przede wszystkim – kopia z taśmą to kawał materiału. Film trwa trzy godziny, co tylko przekłada się na jego 270 kg, który po rozwinięciu mierzyłby 17 kilometrów. Ja sam pamiętam czasy, kiedy szkoliłem się na kabinie projekcyjnej i to był to akurat grudzień 2009 roku, czyli miałem okazję wyświetlać Avatara z taśmy 35mm. Wrzucenie ciężkiego materiału na górny plater – szczególnie dla osoby, która rozpoczynała naukę i moje ruchy nie były takie zgrabne i pewne – to była spora kombinacja krzepy i koordynacji. W przypadku Oppenheimera – mamy dodatkowe 18 minut metrażu i oczywiście więcej samego materiału taśmy filmowej. Jak łatwo policzyć – 70 mm to podwójne 35mm – zarówno w długości klatki, jak i szerokości.

Na potrzeby nowego filmu Christophera Nolana trzeba było przeprowadzić pewne usprawnienia w projektorach 70 mm. Po pierwsze – talerz (czy profesjonalnie nazywany platerem), ledwo co mieścił całą kopię filmu. W celu uniknięcia upadku materiału na podłogę zamontowano specjalne przedłużenie platera wraz z ogranicznikami. Wierzcie mi na słowo – kiedyś 5 minut taśmy 35mm zwijałem dobrą godzinę, aby doprowadzić kopię do ponownego grania, więc nawet nie chcę wyobrażać sobie sytuacji, kiedy ponad 2-godzinny Oppenheimer zamienia się w poliestrowy makaron. To jednak nie jedyna ingerencja w obecny, sprawnie działający system obsługi taśmy 70 mm w IMAXie. Poniższy filmik, wrzucony na TikToka pokazuje dodatkowy element, jakim jest tablet z wgranym emulatorem Palm PDA, obsługującym Quick Turn Reel Units.

@imax

Constantly pushing the boundaries of film 🎞️. #Oppenheimer #ChristopherNolan #IMAX

♬ original sound – IMAX

Oppenheimer 70mm korzysta z…20-letniego PalmPilota IMAXA

Czyste szaleństwo! Film jest tak niestandardowych rozmiarów jak na talerze 70 mm, że potrzebuje urządzenia, które musi generować odpowiedni ruch platera i całego systemu, odpowiedzialnego za obroty, aby projekcja w ogóle się udała. Palm m130, osobisty asystent cyfrowy (PDA), wyposażony w procesor 33 MHz, ekran LCD o rozdzielczości 160 x 160 pikseli i system operacyjny Palm OS 4.1 jest oryginalnym, dedykowanym urządzeniem do obsługi szpul IMAX. Programiści musieli stworzyć oprogramowanie, które naśladowałby wygląd i działanie palmtopa PalmPilot PDA. Sam przyznam, że poza gościnną wizytą w kabinie projekcyjnej IMAX na warszawskiej Sadybie – lata temu – nie miałem styczności z taśmą 70 mm. Plotki o tym, że do założenia kopii potrzeba dwóch osób nie są wcale przesadzone. Sam projektor 35mm robi wrażenie (szczególnie teraz, kiedy dominują laserowe aparaty cyfrowe), a dopiero co takie ogromne urządzenie.

Tak już kończąc – jak postrzegać zachowanie Christophera Nolana, który przygotowuje film w takiej technologii? Można powiedzieć – snobizm. Można też stwierdzić, że ze zwykłego seansu tworzy coś unikatowego. Prawdziwą sztukę. Jeśli wierzyć słowom reżysera – Oppenheimera powinno się oglądać z taśmy 70mm. Problem w tym, że kin, które grają w tym formacie jest na całym Świecie tylko 30 – z tego większość w USA. Poniżej znajdziecie pełną listę miejsc, gdzie można doświadczyć takiego seansu. Czyli kino może być sztuką premium jak wypad do opery lub filharmonii?

Okiem kinooperatora – czy projekcja analogowa jest lepsza od cyfrowej?

Z mojej perspektywy bardzo cieszy sam fakt, że jest popyt na taką projekcję. Osobiście jestem zdania, że nośnik analogowy jest sto razy lepszy niż cyfrowy. Jeśli kopia filmu jest  odpowiednio przechowywana, konserwowana i odgrzybiana – to gwarantuje, że produkcja, mająca nawet 60-70 lat będzie idealnie wyglądać na ekranie. Nastąpił wypadek podczas projekcji – wycięcie jednego kadru jest praktycznie niezauważalna, a może uratować cały – nawet 3-godzinny film. W formacie cyfrowym (a dokładniej DCP) brak jednego kilobajta czym może się skończyć? W najlepszym wypadku asynchronem, a w większości przypadków błędem krytycznym, oznaczającym, że nie wgramy pliku na serwer. Czy dzięki Oppenheimerowi wrócą nośniki analogowe? Czas pokaże, ale obawiam się, że materiał cyfrowy jest tańszy – to raz, a dwa – potrzeba sprzętu do projekcji oraz przeszkolonych pracowników. Zawód kinooperatora to profesja wymierająca i w zasadzie nieistniejąca. Na dobrą sprawę w CV powinienem wpisać sobie: Starszy specjalista do spraw obsługi urządzeń kinowych.

Trochę prywaty, więcej Oppenhaimera, garść nowinek technicznych. Ile trzeba było zastosować kroków, aby przygotować kina do tej projekcji, to chylę czoła i marzy mi się wizyta na kabinie projekcyjnej, obsługującej aparaty analogowe 70 mmm. Póki co jednak pozostaje wycieczka do Anglii lub Czech, aby doświadczyć seansu z perspektywy widza. Oto obiecana lista kin, w których możecie obejrzeć Oppenheimera 70mm w dosyć autorskim ratio 1:43:1.

Oppenheimer 70mm – lista kin

• Harkins Arizona Mills 25 & IMAX – Tempe, AZ
•  AMC Metreon 16 & IMAX – San Francisco, CA
• Universal Cinema AMC at CityWalk Hollywood & IMAX – Universal City, CA
• TCL Chinese Theater IMAX – Hollywood CA
• Regal Edwards Ontario Palace & IMAX – Ontario, CA
• Regal Irvine Spectrum 21 + IMAX – Irvine CA
• Esquire IMAX – Sacramento, CA
• Regal Hacienda Crossings & IMAX – Dublin, CA
• AutoNation IMAX, Museum of Discovery & Science – Fort Lauderdale, FL
• Regal Mall of Georgia & IMAX – Buford, GA
• IMAX Theatre at Indiana State Museum – Indianapolis, IN
• Chrysler IMAX Dome Theatre, Michigan Science Center – Detroit, MI
• Celebration! Cinema Grand Rapids North & IMAX – Grand Rapids, MI
• AMC Lincoln Square 13 & IMAX – New York, NY
• Regal UA King of Prussia & IMAX – King of Prussia, PA
• Providence Place Cinemas 16 and IMAX – Providence, RI
• AMC Rivercenter 11 & IMAX – San Antonio, TX
• Cinemark 17 & IMAX – Dallas, TX
• Regal Opry Mills & IMAX – Nashville, TN
• Scotiabank Chinook & IMAX – Calgary, AB
• Scotiabank Edmonton & IMAX – Edmonton, AB
• Cineplex Cinemas Langley & IMAX – Langley, BC
• Cineplex Cinemas Mississauga & IMAX – Mississauga, ON
• Cineplex Cinemas Vaughan & IMAX – Woodbridge,ON
• Kramer IMAX, Saskatchewan Science Centre – Regina, SK
• BFI IMAX, British Film Institute – London, UK
• Vue Manchester IMAX & The Printworks – Manchester, UK
• The Ronson Theatre at the Science Museum – London, UK
• IMAX, Melbourne Museum – Melbourne, AU
• IMAX Theatre, Palac Flora – Prague